حقایق پلاستیکی! اگرچه این روزها انواع و اقسام ظروف ایرانی و خارجی چینی و استیل و ملامین در طرحها و رنگهای متنوع به بازار آمده اما باز هم ظروف پلاستیکی در بیشتر آشپزخانهها جایگاه ویژهای دارد. امروزه پلاستیکها جزیی از وسایل اصلی آشپزخانه محسوب میشوند که پس از تهیه و آماده کردن غذا با مواد غذایی تماس پیدا میکنند.غذاها در ظروف پلاستیکی تهیه، بستهبندی و گاهی مصرف میشوند.درخانه نیز بسیاری از غذاها و باقیمانده آنها در ظروف پلاستیکی ذخیره میشوند؛ ولی آیا این ظروف پلاستیکی تاثیری روی سلامت غذا ندارند و اصلا چه نکاتی را باید در تهیه و خرید آنها مدنظر قرار داد؟
حقیقات نشان میدهد که ذرات بسیار کوچک پلاستیکها به غذاهایی که درون این ظرفها ریخته میشود و یا غذاهایی که در آنها نگهداری میشود وارد شده و از این راه وارد بدن افراد میشود.پرهیز از انتقال مواد موجود در پلاستیکها به غذا ناگزیر است.گرم کردن غذا درون ظروف پلاستیکی سبب افزایش انتقال این ذرات به غذاها میشود.این مهاجرت یا انتقال زمانی که درون ظروف پلاستیکی غذاهای چرب، شور و یا اسیدی ریخته شود، بیشتر است.اینکه واقعا چه میزان از این مواد از این طریق وارد بدن میشود، هنوز کاملا مشخص نیست.اگرچه بسیاری از مواد شیمیایی که در ظروف به کار میروند ایمن و بیخطرند اما نباید با اطمینان کامل از آنها استفاده کرد. در پلاستیکها 2 ماده شیمیایی مهم همیشه در حال تحقیق و بررسی هستند، یکی بیسفنول A و دیگر گروهی از مواد شیمیایی که به نام فتالیتها خوانده میشوند.
داستان بیسفنول ها و فتالیتها
بیسفنول A مادهای است که برای تهیه پلاستیکهای سبک اما سخت به نام پلیکربنات کاربرد دارد. این ماده با ایجاد تغییراتی روی عملکرد هورمونها در بدن زمینه را برای بروز برخی از سرطانها مانند سرطان پروستات و پستان فراهم میکند. بیسفنول A میتواند رویDNA سلولها اثر گذاشته و جهش ژنتیکی به وجود آورد که کنترل آن مشکل خواهد بود.این ماده سمی میتواند موجب بسیاری از ناهنجاریهای غیرقابل جبران در بدن شود و بیماریهای غیرقابل علاجی را به وجود آورد که بعضی از آنها عبارتند از:
• بلوغ زودرس و رشد بیش از اندازه پستانها در دختران جوان
• به وجود آمدن رفتارها و خلق و خوی جنس مخالف در شخص
• تغییرات در عملکرد هورمونها و کاهش ترشح هورمون تستوسترون
• بزرگ شدن غده پروستات در مردان
• کم شدن تعداد و کیفیت اسپرم مردان
• تغییرات در فعالیتهای سیستم ایمنی بدن
• تغییرات خلق و خو و بروز تندخویی و پرخاشگری
• زنان بارداری که در معرض فتالیتها قرار میگیرند، بیشتر صاحب فرزند پسر میشوند که دچار اختلالات تناسلی است.
پلاستیک؛ از دیروز تا فردا
دیدید که مواد موجود ظروف پلاستیکی خطرات بالقوهای برای سلامت دارد.برای سالهای متمادی تصور میشد که ظروف پلاستیکی برای سلامت بیضرر است اما اکنون سوالات زیادی در مورد ایمن بودن این ظروف مطرح است.ظروف پلاستیکی در زندگی ما جای زیادی برای خود باز کردهاند و در بیشتر خانهها استفاده میشوند اما دلیل مصرف این ظروف پلاستیکی چیست؟ چرا با همه این اوصاف در خانه همه ما انواع سبد، بشقاب و حتی لیوانهای پلاستیکی هنوز کاربرد بیشتری نسبت به سایر انواع ظروف دارند؟
ما پلاستیکها را انتخاب میکنیم چرا که:
• این ظروف سبک و نشکن بوده و برای استفاده سالمندان و کودکان بسیار مناسبتر از سایر ظروف است چرا که خطری برای این گروه سنی ندارد.
• عایق حرارتی و الکتریکی خیلی خوبی هستند.
• در برابر حلالهای شیمیایی مقاوم هستند.
• قارچ و کپک در آن نفوذ نمیکند.
• قابلیت رنگ پذیری داشته و تنوع در شکل و رنگ آنها بیشتر است.
• ارزان و قابل حمل بوده و برای بسیاری از خانوادهها مقرون به صرفه است.
دشمنی مایکروفر با پلاستیکها
از آنجایی که پلاستیک ها در موقع حرارت دیدن اجبارا مقدار قابل توجهی از مواد شیمیایی زیانبار موجود در خود را از دست میدهند، بهتر است برای گرم کردن یا پختن غذا از ظروف پلاستیکی در مایکروفر استفاده نشود.در عوض برای گرم کردن غذا میتوان از ظروف شیشهای و سفالی استفاده کرد. اگر به هر دلیلی مجبورید برای گرم کردن غذا در مایکروفر از پلاستیک استفاده کنید، حتما باید از ظروف پلاستیکی که میشود در مایکروفر از آن استفاده کرد و به هیچ عنوان خراش و شکستگی در آن وجود ندارد، استفاده کنید. با وجود این، مقداری از مواد شیمیایی موجود در پلاستیک وارد غذا میشود و به بدن میرسد. امروزه دانشمندان موفق شدهاند پلاستیکهایی را به وجود آورند که ریشه گیاهی دارند؛ پلاستیکهایی که از ذرت و برنج و نشاسته درست میشوند.این، قدم مثبتی است به سوی غیرپلاستیکی کردن محیط زیست و دوری کردن از بروز بسیاری از بیماریها و ناهنجاریهای مربوط به آن.